Forum FAQ Szukaj Użytkownicy Rejestracja Statystyki Profil Zaloguj Albumy Kontakt

Poprzedni temat «» Następny temat

Krywe - jedna z wsi, które zniknęły

Autor Wiadomość
Sebastian 


Wiek: 51
Dołączył: 09 Lis 2017
Posty: 5770
Skąd: Kraków
Wysłany: 2021-02-16, 19:57   Krywe - jedna z wsi, które zniknęły



Jedziemy zwiedzać jedną z wielu dawnych wsi, które zostały zrównane z ziemią w ramach akcji "Wisła".

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1526r., wówczas teren ten należał do rodziny Kmitów. Na przełomie XVIII i XIX wieku dobra wsi Krywe znalazły się w posiadaniu rodziny Łążyńskich. Za rządów Feliska Łążyńskiego do rozkwitu doszedł tutejszy dwór, a w 1842r. została zbudowana tu okazała murowana cerkiew p.w. św. Paraskiewi.

W 1931r. Krywe liczyło 597 mieszkańców, w większości określających siebie jako Rusinów, zamieszkujących 82 domy.

Pod koniec II wojny światowej w bezpośrednim sąsiedztwie wzgórza Stoły toczyły się ciężkie walki pomiędzy formacjami Ukraińskiej Powstańczej Armii a Oddziałem Partyzanckim Brygad im. Stalina dowodzonym przez kapitana Mikołaja Kunickiego ps. „Mucha”. Po zakończeniu wojny walki trwały nadal. W 1945r. oddziały UPA spaliły dwór i tartak. Rok później, w maju 1946r. nastąpiło przymusowe wysiedlanie ludności ukraińskiej do ZSRR. Część mieszkańców zdołała się ukryć, ale w 1947r. w ramach akcji „Wisła” polegającej na masowych deportacjach Łemków, Bojków, Ukraińców i rodzin mieszanych z obszarów południowo-wschodniej Polski na Ziemie Odzyskane w celu odcięcia walczących oddziałów UPA od naturalnego zaplecza wysiedlono wszystkich pozostałych mieszkańców Krywego do powiatu Szczecinek na Pomorzu Zachodnim, a wieś została spalona. Tym samym Krywe podzieliło los wielu opustoszałych wsi w Bieszczadach i Beskidzie Niskim, gdzie często tylko stare cmentarze i zdziczałe drzewa owocowe są dowodem na to, że mieszkali tu kiedyś ludzie. Tu ze starej zabudowy pozostała jedynie zdewastowana cerkiew, obecnie w stanie ruiny, oraz niewielki przycerkiewny cmentarz. Wytrwali mogą poszukać wśród bujnej roślinności resztek zabudowań dworskich.

W latach powojennych ziemie Krywe były uprawianie przez PGR, do 1978 roku znajdował się tu ośrodek pracy więźniów. Od PGR tereny przejął Kombinat Rolno-Przemysłowy "Igloopol", a po jego likwidacji w 1991r. ziemie trafiły w ręce prywatne. Teraz znajdują się tu cztery domostwa, w tym gospodarstwo agroturystyczne „U Tośki”, prowadzone niegdyś przez dobrego ducha tego miejsca Antoninę Majsterek, która tak opowiadała o sobie:

„Po skończeniu stażu zatrudniłam się w nadleśnictwie. Odkąd zobaczyłam Krywe, wiedziałam, że chcę tutaj pracować i tutaj mieszkać. Jest tu pięknie i choć życie tutaj kosztowało nas wiele wyrzeczeń, to nigdy nie żałowaliśmy decyzji mieszkania w takim odosobnieniu. Niemniej jednak dojazd na Krywe potrafił wykończyć człowieka i każdy sprzęt.”

Pani Antonina zginęła w wypadku we wrześniu 2015r. i została pochowania na cmentarzu przy cerkwi.

Przez tereny Krywego prowadzi ścieżka przyrodniczo-historyczna „Przysłup Caryński – Krywe nad Sanem”, fragmentem której będziemy podążać. Nasza wycieczka to jest taka pętla: https://en.mapy.cz/s/colekazujo

Jedziemy samochodem z Wetliny. Za Połoniną Wetlińską wjeżdżamy w piękny jesienny las ciągniący się aż do miejscowości Dwernik. Potem przejeżdżając przez piękną i cichą miejscowość Chmiel docieramy do Zatwarnicy. Stamtąd skręcamy w leśną drogę prowadzącą pod Krywe. Droga jest w fatalnym stanie, symboliczne resztki asfaltu, duże nierówności. Jedziemy powoli 20km/h pod górę. Chyba szykuje się jakiś remont tej drogi, bo na krótkim odcinku nad Zatwarnicą jest wysypany tłuczeń i jeżdżą walce, choć nie zdziwiłbym się, gdyby remont dotyczył tylko krótkiego odcinka pod kościół Dobrego Pasterza.
Samochodem można dojechać do miejsca, które na mapie jest na początku pętli. Jest tam niewielki parking na około 10 samochodów. Stajemy tam i rozpoczynamy spacer czerwonym szlakiem. Za Bulowym Berdem wychodzimy na łąki Krywego i zmierzamy na widokowe wzgórze Ryli.




wzgórze Ryli


dolina potoku Krywiec


na wzgórzu Ryli



Zza drzew prześwitują ruiny cerkwi.



Jest tu cicho i pusto. Lekko ponura pogoda tylko podbija nastrojowość miejsca. Za wzgórzem Ryli skręcamy w lewo i kierujemy się w stron nielicznych domostw. Droga wygląda na jeżdżoną samochodami terenowymi, nad nami widać kable doprowadzające prąd – ktoś w Krywem jeszcze mieszka.





Po lewej stronie widać wzgórze Diłek albo Diłok (spotkałem się z różną pisownią), miejsce najbardziej charakterystyczne dla Krywe, z ruinami cerkwi na wzgórzu.




dolina Krywca i wzgórze Stoły





Za zabudowaniami opuszczamy ścieżkę przyrodniczą, by zanurzyć się na chwilę w dzikości Doliny Sanu. Idziemy pod ruiny mostu zawalonego podczas roztopów w 1999 roku.






lokalne San Tropez

San jest tu płytki, na jego dnie widać kilka niskich progów. Po drugiej stronie jest piękny jesienny las i zamknięta dla samochodów prywatnych droga z Rajskiego do Zatwarnicy. Niestety jest pochmurno i zaczyna pokrapywać deszcze, kolory liści nie mają szans w pełni zaistnieć.




progi na Sanie


ruiny mostu na Sanie

Wracamy na ścieżkę przyrodniczą i poprzez opustoszałe łąki i gęste zarośli podążamy na wzgórze Diłek.






mostek

Ruiny cerkwi dominują nad całym terenem dawnej wsi Krywe. Na cmentarzu znajduje się kilkanaście grobów, są krzyże o katolickich i prawosławnych kształtach. Jeden z grobów z napisami cyrylicą jest zadbany, umyty i przystrojony kwiatami, stoją też tam nowe znicze – ktoś o niego regularnie dba. Stoi tu też krzyż z tablicami upamiętniającymi wysiedlenia






ruiny dzwonnicy














widok spod cerkwi

Z Diłka idziemy w kroplach deszczu na wzgórze Ryli zamykając naszą pętlę i wracamy na parking











Wycieczka nam się podobała, była czymś odmiennym od dotychczasowych wypraw na bieszczadzkie połoniny. Pewnie z każdym kolejnym pobytem w Bieszczadach będziemy częściej wyszukiwać takie miejsca.

Można przyjechać do Krywego słoneczną wiosną czy latem i cieszyć oko bujną zieloną roślinnością, myślę że też ciekawe wrażenia mogłyby być przy zwiedzaniu tego miejsca okrytego listopadową mgłą (klimat jak z horroru), ale zastana przez nas lekko ponura i deszczowa aura tylko dodała nastrojowości temu miejscu.
Profil Facebook
 
 
Pudelek


Dołączył: 08 Lip 2013
Posty: 8277
Skąd: Oberschlesien
Wysłany: 2021-02-16, 20:14   

Sebastian napisał/a:
ale w 1947r. w ramach akcji „Wisła” polegającej na masowych deportacjach Łemków, Bojków, Ukraińców i rodzin mieszanych z obszarów południowo-wschodniej Polski na Ziemie Odzyskane w celu odcięcia walczących oddziałów UPA od naturalnego zaplecza wysiedlono wszystkich pozostałych mieszkańców Krywego do powiatu Szczecinek na Pomorzu Zachodnim, a wieś została spalona.

oficjalnie to deportowano Ukraińców. Łemków i Bojków nie traktowano jako osobne grupy etniczne, uważano ich za Ukraińców. Zwłaszcza w tym pierwszym przypadku był to bardzo duży błąd - większość Łemków nastawiona była negatywnie do ukraińskiego ruchu narodowego i nacjonalizmu, nie chciała mieć nic wspólnego z UPA. Paradoksalnie Łemkowie mogli być podporą państwa polskiego po wojnie w Bieszczadach i w Beskidzie Niskim, a zrobiono im wielką krzywdę.

Cytat:
Tu ze starej zabudowy pozostała jedynie zdewastowana cerkiew, obecnie w stanie ruiny

to prawdopodobnie najlepiej zachowane ruiny cerkwi w Bieszczadach. Jakiś czas temu je zabezpieczano, inaczej pewnie ściany już by się rozpadły.

Krywe wspominam bardzo przyjemnie, bo jak szedłem tamtędy od strony Terki to wreszcie widziałem jakąś cywilizację ;)

Cytat:
ktoś w Krywem jeszcze mieszka.

kilka lat temu mieszkał tam jeszcze mąż tej zmarłej kobiety.
_________________
Staliśmy nad przepaścią, ale zrobiliśmy wielki krok naprzód!
 
 
Adrian 
Cieszynioki


Wiek: 40
Dołączył: 13 Lis 2017
Posty: 9270
Wysłany: 2021-02-16, 20:14   

Klimat na duży plus!
Coś czuję że najlepsze zostawiłeś na koniec ...?
Piękny wyjazd, wszystkie wycieczki mi się podobają, i to wszystko za pierwszym razem ;)
 
 
laynn
[Usunięty]

Wysłany: 2021-02-16, 20:23   

Ponura wycieczka.
Oczywiście pogodowo.
 
 
Piotrek 


Wiek: 48
Dołączył: 06 Lip 2013
Posty: 10831
Skąd: Żywiec-Sienna
Wysłany: 2021-02-16, 20:27   

Krywe (i też Tworylne, i tamtejsze okolice) jak przez mgłę pamietam, przyjemnie się więc Twoje zdjęcia ogląda.
Taki...sentymentalny nastrój :-)
 
 
trotyl


Wiek: 52
Dołączył: 06 Sty 2015
Posty: 1042
Skąd: Warka
Wysłany: 2021-02-16, 22:14   

Wstyd.
Nie byłem.
_________________
A na ziemi pokój ludziom dobrej woli
 
 
gar 

Dołączył: 06 Sty 2016
Posty: 834
Skąd: Orzegów
Wysłany: 2021-02-16, 22:20   

Chętnie bym tak wrócił choć trochę (sporo) się zmieniło. Pierwszy raz pojawiłem się tam na prawie 35-kilometrowym spacerze w 1996 roku. Matko - ile to już lat. Teraz już bym chyba nie dał rady. Ale tą wędrówkę pamiętam i wspominam do dziś.
 
 
Wiolcia 


Dołączyła: 13 Lip 2013
Posty: 3458
Wysłany: 2021-02-19, 20:40   

Dwa lata temu pan Majsterek chyba tam jeszcze mieszkał, choć nie zastaliśmy go w domu. Za to obok, w domku letniskowym, była spora ekipa.
Kilka lat wcześniej państwo Majsterkowie w ruinach cerkwi w Krywem brali ślub.
Jeśli robiliście całą pętlę czerwonym i niebieskim szlakiem, pewnie przechodziliście koło ruin dworu. Stoi tam nawet tablica opisująca zabytek.
Warto podreptać dalej, w stronę Tworylnego. Ta wieś była moją plamą na honorze, bo raz, od strony Rajskiego, nie udało mi się dotrzeć do kilku jej obiektów. Spróbowałam kolejnego roku, od strony Krywego właśnie, by zobaczyć dalszą część wsi, aż do bobrowiska. W pobliżu jest jeszcze Hulskie z kolejną ruiną cerkwi.
 
 
Wyświetl posty z ostatnich:   
Odpowiedz do tematu
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Dodaj temat do Ulubionych
Wersja do druku

Skocz do:  

Copyright © 2013 by Góry bez granic | All rights reserved | Powered by phpBB modified by Przemo © 2003 phpBB Group - forum anime